Verlies verandert je leven voorgoed. Het haalt een bodem onder je bestaan weg en niets voelt nog vanzelfsprekend. Na verlies lijkt het soms alsof je in twee werelden tegelijk leeft. Het ene moment word je overspoeld door verdriet, het andere moment verrast een glimlach je. Wat ik in mijn werk dagelijks zie, is dat verdriet en levensgeluk niet elkaars tegenpolen zijn. Ze horen bij elkaar, in hetzelfde lichaam, in hetzelfde hart.
Ons centrale zenuwstelsel speelt hierin een belangrijke rol. Het reageert voortdurend op wat er in en om je heen gebeurt. In momenten van verlies kan je systeem in overleven schieten: vechten, vluchten of bevriezen. Je lichaam probeert je te beschermen en is bezig om veiligheid en balans te vinden.
Maar datzelfde zenuwstelsel kan óók momenten van veiligheid, rust en verbinding toelaten. Soms onverwacht, midden in de rouw. Een glimlach om een herinnering. Een warme hand op je schouder. Een ademhaling die ruimte maakt, een knuffel van een vriend(in), een kopje koffie in de zon.
Door te leren luisteren naar de signalen van je lichaam, ontdek je dat er méér ruimte is dan je dacht. Dat je verdriet er mag zijn, en dat er óók plek is voor licht, rust en zelfs plezier.
Dat kan verwarrend voelen. Alsof je je verdriet tekortdoet. Maar het is juist een teken dat beide mogen zijn: er is verlies, én er is leven. Eén van mijn cliënten realiseerde zich ineens dat er meer licht in haar leven was dan ze had gedacht. Soms zie je dat niet zelf, maar heb je een rouwbegeleider nodig om te ontdekken dat rouw niet weg hoeft om weer levensgeluk te ervaren.
Soms helpt het als creativiteit de ruimte krijgt. Het is op een andere manier bezig zijn met emoties, zonder dat alles in woorden hoeft. Rouw vraagt namelijk niet altijd om praten, maar om voelen, ervaren en thuiskomen bij jezelf.
Rouw en geluk wisselen elkaar niet netjes af. Ze lopen door elkaar heen. Je kunt huilen om wie je mist, en tegelijk dankbaar zijn dat je diegene hebt gekend. Je kunt je leeg voelen, en toch geraakt worden door een zonnestraal of een lach.
Het zenuwstelsel beweegt hierin mee als een golf: van spanning naar ontspanning, van verdriet naar ademruimte. Het is niet óf het één óf het ander. Het is beide.
Verlies tekent je, maar het kan je óók openen. Voor zachtheid, voor nieuwe inzichten, voor momenten van dankbaarheid. Niet omdat het verdriet weg is, maar omdat je ontdekt dat er ruimte is voor beide, rouw én levensgeluk.
Rouw is de taal van liefde die misschien op dit moment geen plek meer buiten jou vindt. Levensgeluk is de herinnering dat jouw hart nog steeds kan ontvangen.
En precies daar, in dat tegelijk, ontvouwt zich iets moois: Je bent niet óf verdrietig óf gelukkig. Je bent mens.
Een mens die rouwt, die liefheeft, die leeft.
Lees ook de andere artikelen van Carin Hafkamp:
Carin Hafkamp studeerde onder meer rouwbegeleiding bij Buro Nazorg en verdiepte zich in systemisch werk, polyvagaal theorie en trauma informed begeleiderschap. Vanuit haar praktijk in Twello begeleidt zij sinds 2019 mensen bij verlies, persoonlijke groei en heling, met intuïtie, zachtheid en een heldere, spirituele benadering. Ze richt zich volledig op haar praktijk, waarin ze cliënten ondersteunt met gesprekken, opstellingen, creatief werk en schrijfsessies. Voor meer informatie zie haar website: https://www.carinhafkamp.nl/
