Navigeren door eeuwen kunstcollectie in een architectonisch juweel? ‘Omkijken’ nodigt je uit om juist dát te doen – je eigen blik de hoofdrol te laten spelen. In de spectaculaire spiegelbol aan het Museumpark (Museumpark 24, Rotterdam) ontdek je een tentoonstelling waarin kunstwerken uit de 16e en 17e eeuw, aangevuld met verrassende hedendaagse aanvullingen met een verhaal voor de conservatoren, de hoofdrol vertolken
.png)
Het uitgangspunt van Omkijken is even helder als ambitieus: de tentoonstelling vertrekt vanuit schilderijen uit de zestiende en zeventiende eeuw: de tijd van Rubens, Rembrandt, Saenredam — en verbindt die met werken uit andere tijden, stromingen en perspectieven. De geselecteerde stukken, afkomstig uit verschillende deelcollecties van het museum, zijn niet zomaar bij elkaar gezet. Elk werk draagt een persoonlijke betekenis voor de betrokken conservatoren. Het resultaat is een gelaagde, soms poëtische dialoog die traditionele hiërarchieën onderuit haalt.
Waar we normaal een ‘oude meester’ benaderen met eerbied en afstand, vraagt Omkijken juist om nabijheid. Om betrokkenheid. De tentoonstelling legt de autoriteit niet bij de uitleg of het bordje, maar bij de kijker zelf. “Wat zie jij?” lijkt de stille vraag die door de zalen zweeft.
Dat Omkijken plaatsvindt in Het Depot, voegt een extra laag toe. Sinds de opening in 2021 is het gebouw van architectenbureau MVRDV wereldnieuws: het is het eerste publiek toegankelijke kunstdepot ter wereld. In plaats van de gebruikelijke gesloten archieven, biedt Boijmans bezoekers hier zicht op de achterkant van de kunstwereld: de opslagruimtes, de klimaatbeheersing, de restauratiestudio’s, alles is zichtbaar. Kunst als levend organisme, niet als bevroren reliek.
De spiegelende gevel van het gebouw, door Rotterdammers inmiddels liefkozend "de pot" genoemd, weerspiegelt de stad, de lucht, de bomen. Wie Omkijken bezoekt, beweegt dus niet alleen door een tentoonstelling, maar ook door een architectonisch landschap waarin de wereld voortdurend verandert. Het gebouw lijkt voortdurend te vragen: hoe kijk je eigenlijk? En waarop baseer je dat?
Binnen Omkijken ontmoet een vroeg-17e-eeuwse Madonna een abstract werk uit de twintigste eeuw. Een stilleven van vergankelijk fruit hangt naast een video-installatie over verlies. Dat zijn geen toevallige combinaties, maar subtiele uitnodigingen tot contemplatie: wat blijft, als tijd vervaagt? Wat verbindt makers uit volstrekt verschillende werelden?
Het is hier dat Omkijken werkelijk uitblinkt. De tentoonstelling verliest zich niet in uitleg of kunsthistorisch gewicht, maar richt zich op beleving. Conservatoren hebben elk een werk gekozen dat voor hen persoonlijk iets betekent, en in korte teksten delen ze waarom. Die kwetsbaarheid werkt ontwapenend. De afstand tussen kunst en kijker, tussen depot en tentoonstellingszaal, tussen toen en nu, ze verdwijnt.
Na een bezoek aan Omkijken is het de moeite waard om door te wandelen naar het dak van Het Depot. Daar wacht Restaurant Renilde, een culinair rustpunt met uitzicht over de stad. Met een glas wijn en een bord dat op zichzelf al een kunstwerk is, laat je de tentoonstelling bezinken. Onder je: duizenden kunstwerken die wachten op een volgend moment. Voor je: de skyline van Rotterdam. In je hoofd: vragen, beelden, verhalen.
En is dat niet precies wat kunst moet doen? Iets wakker maken dat nog geen woorden had?
Praktische informatie
