Mark Manders – Mindstudy: Een reis door de stilte van het denken

^{Mark Manders, installatie van Mindstudy bij Voorlinden, foto: Antoine van Kaam}

‍

De kunstenaar als denker

Mark Manders (Volkel, 1968) geldt als een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars van Nederland. Sinds zijn afstuderen aan de kunstacademie in Arnhem heeft hij een geheel eigen beeldtaal ontwikkeld, waarin sculpturen, installaties en tekeningen samen een denkbeeldig universum vormen. Manders noemt dat universum Self-Portrait as a Building — een levenslang project waarin elk werk fungeert als een kamer, gedachte of herinnering binnen zijn mentale architectuur.

In plaats van te schrijven met woorden, schrijft Manders met dingen. Zijn werk is poëtisch, stil en gelaagd; het bevindt zich op de grens tussen het herkenbare en het raadselachtige. “Ik ben geïnteresseerd in de kracht en kwetsbaarheid van ons denken,” zegt Manders. “In het feit dat we als denkende wezens voortdurend balanceren tussen helderheid en verwarring, tussen hoop en vergissing.”

Een wereld van bevroren gedachten

Mindstudy is geen klassieke overzichtstentoonstelling. Museum Voorlinden heeft zijn zalen laten herschikken tot een reeks ruimtes die lijken op een woonkamer, atelier, fabriekshal en badkamer. Manders nodigt bezoekers uit om letterlijk door zijn gedachten te lopen. De werken zijn niet chronologisch geordend; vroege sculpturen staan naast recente creaties, alsof tijd geen rol speelt.

De tentoonstelling toont meer dan tachtig werken – van iconische sculpturen tot nieuwe installaties. Brons oogt als natte klei, hout blijkt keramiek, meubels zijn net niet op ware grootte. Deze subtiele vervormingen creëren een gevoel van vervreemding: de wereld lijkt herkenbaar, maar schuift steeds een fractie uit het bekende weg.

Een van de sleutelwerken is Room With Three Dead Birds and Falling Dictionaries, waarin neervallende woordenboeken en drie dode vogels samen een verstilde metafoor vormen voor taal, betekenis en de kwetsbaarheid van kennis.

Tussen taal en materie

Taal speelt een fundamentele rol in het oeuvre van Manders. Woorden en objecten wisselen voortdurend van plaats: een beeld kan lezen als een zin, een zin kan verstenen tot sculptuur. In Mindstudy onderzoekt hij die wisselwerking met precisie en terughoudendheid. Zijn beelden lijken haast toevallig achtergelaten – als gedachten die halverwege een zin zijn stilgezet.

De materialen die Manders gebruikt – klei, brons, hout, metaal – wekken een gevoel van tijdloosheid. Veel beelden ogen onaf, alsof ze net zijn aangeraakt of juist eeuwenlang onaangeroerd hebben gestaan. Die dubbelzinnigheid is essentieel voor zijn werk: alles lijkt in een staat van “bevroren beweging”.

Een ervaring van rust en verwondering

Wie Mindstudy bezoekt, betreedt geen tentoonstelling in de traditionele zin, maar een mentale ruimte. De zalen ademen stilte. Elk werk vraagt om traag kijken – om de tijd te nemen, te ademen, te observeren. De ervaring is zowel zintuiglijk als intellectueel: wat je ziet, roept iets op wat niet direct te verwoorden valt.

Suzanne Swarts, directeur van Museum Voorlinden, verwoordt het treffend:

“Het werk van Mark Manders nestelt zich in je geheugen en speelt met je geest. Het voelt intiem en vertrouwd, maar blijft altijd net buiten bereik.”

De betekenis van Mindstudy

Met Mindstudy laat Museum Voorlinden zien dat kunst ook een oefening in aandacht kan zijn. In een tijd waarin beelden elkaar razendsnel opvolgen, nodigt Manders uit tot vertraging. Zijn werk confronteert ons met de schoonheid van het onaffe, het denken zelf als sculptuur.

Voor Manders is dit bovendien een thuiswedstrijd: na internationale tentoonstellingen in onder meer New York, Venetië en Berlijn krijgt zijn werk in Wassenaar de ruimte om in volle gelaagdheid te ademen. Voorlinden bewijst zich hiermee opnieuw als plek waar hedendaagse kunst en contemplatie hand in hand gaan.

Bezoekinformatie

Mark Manders – Mindstudy
📍 Museum Voorlinden, Buurtweg 90, Wassenaar
🗓 20 september 2025 – 18 januari 2026
🔗 www.voorlinden.nl

‍