De kunst van ouder worden: binnen in drie levende studio’s

1. Martha Jungwirth (°1940, Wenen)

De Oostenrijkse schilderes Martha Jungwirth woont en werkt in Wenen, en bevindt zich inmiddels ruim in de tachtig. In een recent interview noemt zij haar atelier – in een fabriekspand in de buitenhof van Wenen – een ruimte die licht, hoog en ruim is.
Haar werkwijze: haar composities ontstaan spontaan, waarbij sporen van haar lichaam zichtbaar zijn (vingerafdrukken, schoen-afdrukken, krassen).

Waarom bijzonder

• Anders dan een carrière die vroeg piekt ziet haar internationale erkenning pas later komen: “De octogenariër die eindelijk erkenning krijgt”.
• Haar atelier weerspiegelt een werkhouding van doorgaan: “Order within the chaos” noemt ze het zelf.
• In haar werk overheersen aspecten als ervaring, tijd, herinnering – passend bij het thema van oud-worden in de kunst.

In haar atelier

• Ze betrekt de ruimte bewust: hoge wanden, veel licht, omgeving met andere ateliers.
• Ze houdt geen routine-muziek aan tijdens het werken; stilte is haar voorkeur.
• Haar atelier ruikt naar olie, terpentine én bloemen – een combinatie van arbeid en gebaar.

Reflectie
Voor Jungwirth toont het atelier hoe leeftijd geen rem hoeft te zijn voor creatieve intensiteit. De ruimte wordt een getuige van tijd, handschrift en continuïteit. Haar werk en werkomgeving tonen dat “ouder worden” in de kunst geen verval vermoedt, maar eerder verdieping.

2. Peter Saul (°1934, San Francisco)

Amerikaans schilder Peter Saul is inmiddels bijna 90 en nog steeds actief. In 2022 sprak hij over zijn atelier-leven: hij beschrijft een ochtendroutine van rustig aan doen, daarna ‘actie’ in zijn studio boven de keramiek-werkplaats van zijn vrouw.

Waarom bijzonder

• In zijn 87e levensjaar maakt hij nieuwe werken zoals Who’s Brushing Your Teeth? (2022) en Tree Is Angry (2021).
• Hij zegt: “I like being an artist and I don’t need any approval.” Dat klinkt als vrijheid verkregen met tijd.
• Zijn atelier is – naar eigen zeggen – rommelig, maar zijn schilderijen zijn ‘always tidy’.

In zijn atelier

• Het atelier bevindt zich in Germantown (NY) en is verbonden met het werk van zijn vrouw – een levenspraktijk die kunst en thuis combineert.
• De beelden die hij schildert zijn absurdistisch, humoristisch, kritisch – wat laat zien dat zelfs op hoge leeftijd de geest alert en speels kan blijven.

Reflectie
Saul’s atelierpraktijk laat zien dat leeftijd in de kunst geen synoniem hoeft te zijn voor rust of terugtrekking. Integendeel: hij schildert juist op zijn hoogtepunt van vrijheid, met jaren van ervaring achter zich. Het atelier is hier niet een relic van vroeger, maar een actieve werkplek.

3. Isabella Ducrot (geboren circa 1920-30?)

De Italiaanse schilderes Isabella Ducrot wordt genoemd in het Monocle-artikel als een van de “in demand artists in their 80s and 90s”.  Helaas is openbare informatie over haar atelier minder uitgebreid beschikbaar dan bij Jungwirth of Saul, maar haar aanwezigheid in dit gezelschap toont aan dat mondiale belangstelling zich steeds meer uitstrekt tot kunstenaars op hogere leeftijd.

Waarom bijzonder

• Zij vertegenwoordigt het fenomeen: de gevestigde kunstenaar die nog steeds werkt, exposeert en verkocht wordt, ook op latere leeftijd.
• Haar atelierpraktijk – zo mogen we aannemen – reflecteert het belang van continuïteit, van blijven maken, ongeacht leeftijd.

Reflectie
Met Ducrot eren we ook de minder bekende namen – niet enkel de super-sterren – die op hoge leeftijd nog steeds creatief actief zijn. Haar werk herinnert eraan dat de kunstpraktijk geen “pensioenleeftijd” kent.

‍