In een wereld waarin mensen gemiddeld steeds ouder worden, verschuift ook het idee van pensioen langzaam maar zeker. Waar voorheen de leeftijd van zestig het logische eindpunt van een loopbaan markeerde, is dat moment nu wettelijk vastgesteld op 67 jaar. En voor velen ligt het einde van werk zelfs nog verder in de toekomst. Wat betekent het om te werken in een tijd waarin ouder worden geen afsluiting meer is, maar een verlenging van het leven? En belangrijker: willen mensen dat eigenlijk wel?
.png)
De gemiddelde levensverwachting in Nederland ligt rond de 82 jaar. Wie vandaag de dag 60 is, kan in veel gevallen nog twintig tot dertig jaar tegemoetzien. De oude indeling van het leven in drie overzichtelijke fases – opleiding, arbeid, pensioen – begint te vervagen. In plaats daarvan ontstaan nieuwe overgangen, vloeiende vormen van werk en rust, en een meer open opvatting van ouderdom.
Voor sommigen betekent dat ruimte: ruimte om na hun 65e door te werken in een eigen ritme, met behoud van betekenis en structuur. Voor anderen is het simpelweg een noodzaak, ingegeven door financiële motieven, een gebrek aan opgebouwd pensioen of stijgende vaste lasten.
Hoewel het beeld van de actieve, doorwerkende zestiger steeds vaker wordt omarmd in media en beleid, is het goed te beseffen dat dit lang niet voor iedereen haalbaar is. Voor mensen met een fysiek zwaar beroep, een laag inkomen of een onderbroken arbeidsverleden is de mogelijkheid om eerder te stoppen beperkt. Wat voor de een voelt als keuzevrijheid, is voor de ander een onontkoombare verplichting.
De bereidheid om langer te werken betekent niet automatisch dat organisaties daarop zijn ingericht. In veel bedrijven heerst nog steeds terughoudendheid ten aanzien van oudere werknemers. Vooroordelen over verminderde flexibiliteit, beperkte technologische vaardigheden of hogere loonkosten beïnvloeden onbewust de kansen op doorgroei, training of herintrede.
Leeftijdsdiscriminatie manifesteert zich vaak subtiel: in vacatureteksten waarin vooral naar jonge, energieke teamspelers wordt gezocht, in gesprekken waarin ontwikkeling enkel wordt gekoppeld aan jong talent, of in de manier waarop carrières na een bepaalde leeftijd stilvallen. Toch wijzen internationale onderzoeken, waaronder van McKinsey, uit dat leeftijdsdiverse teams innovatiever zijn en beter presteren. Ervaring, stabiliteit en sociale intelligentie zijn waardevolle kwaliteiten, juist in dynamische werkomgevingen.
De trend om langer te blijven werken wordt vaak gepresenteerd als positief, als teken van vitaliteit en betrokkenheid. Maar de vraag die daarbij gesteld moet worden is: hebben mensen nog echt de keuze om te stoppen?
Voor wie met gezondheidsproblemen kampt, of na decennia van lichamelijk werk simpelweg op is, zou pensionering een respectvol en haalbaar perspectief moeten zijn. Langer leven is op zichzelf geen garantie voor kwaliteit van leven. Die balans, tussen kunnen en willen, tussen verantwoordelijkheid en rust, vraagt om beleid dat meer doet dan stimuleren. Het vraagt om ruimte, maatwerk en erkenning.
De toekomst van werk vraagt niet om één antwoord, maar om flexibiliteit. Een samenleving waarin het normaal is dat de een op zijn 58e stopt, terwijl de ander op zijn 72e nog actief is. Waar ervaring niet automatisch wordt afgedaan als verouderd, maar wordt erkend als verrijkend. En waarin leeftijd niet het uitgangspunt vormt, maar het individu zelf.
De Era van Geen Pensioen is niet per se een belofte. Het is een overgang, en hoe we die vormgeven bepaalt of het een kans wordt of een last.
