We weten het allemaal: vrouwen leven gemiddeld langer dan mannen. Je ziet het in Nederland, je ziet het wereldwijd, en je ziet het zelfs wanneer je oude familiefoto’s bekijkt. Maar waarom is dat zo? Is het puur toeval, zit het in de genen, of speelt onze manier van leven een grotere rol dan we dachten?
.png)
Nieuw onderzoek van internationaal gerenommeerde wetenschappers, onder leiding van het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, werpt een verrassend licht op deze vraag. En het antwoord blijkt — zoals zo vaak in de biologie — te liggen in de evolutie.
Het onderzoek keek naar 1.176 soorten zoogdieren en vogels, aan de hand van gegevens uit dierentuinen wereldwijd. Een enorme dataset, die iets bijzonders laat zien:
Dit is fascinerend, want het laat zien dat de verschillen in levensduur niet simpelweg te verklaren zijn door leefstijl, voeding of zorg. Het patroon zit dieper. Het zit in de soort zelf.
Een belangrijke factor is de manier waarop dieren paren.
Bij veel zoogdieren – denk aan bavianen, gorilla’s, leeuwen – concurreren mannetjes hevig met elkaar voor toegang tot vrouwtjes. Die competitie kost energie, levert verwondingen op en verhoogt stress. En dat laat sporen na in het lichaam.
Vrouwen (en vrouwelijke dieren) hebben daar minder last van en leven daardoor doorgaans langer.
Bij veel vogelsoorten is het anders. Veel vogels leven monogaam, soms jarenlang of zelfs levenslang. De mannetjes investeren vaak intensief in de zorg voor het nest en de jongen. Er is minder onderlinge strijd. En daardoor blijken mannetjesvogels biologisch gezien in het voordeel.
Het is een mooi inzicht: hoe we leven en liefhebben – als soort – laat ouderdom haar sporen na.
Daarnaast speelt genetica een grote rol.
Misschien herken je het nog van de biologieles:
De zogeheten heterogametic sex hypothesis zegt het volgende:
Degene met twee gelijke geslachtschromosomen (bij mensen: vrouwen met XX) heeft een soort back-up. Als er op één X-chromosoom een schadelijke mutatie zit, kan het andere X-chromosoom dat compenseren.
Mannen hebben die luxe niet. Als er iets mis is op hun enige X-chromosoom, is er geen reserve-exemplaar.
En bij vogels?
Daar is het precies omgekeerd: vrouwtjes zijn ZW, mannetjes ZZ. Daar leven dus de mannetjes langer.
Het is bijna poëtisch hoe de evolutie haar eigen logica volgt.
Interessant genoeg zagen de onderzoekers nóg iets opvallends.
In dierentuinen – waar dieren veilig zijn voor roofdieren, genoeg eten krijgen en medische zorg hebben – zijn de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke levensduur kleiner dan in het wild.
Dat betekent twee dingen:
En dat brengt ons terug naar onszelf.
Biologisch gezien nemen vrouwen een voorsprong mee het leven in.
Maar cultuur, leefstijl, stress, relaties, werk, beweging, voeding en sociale verbinding beïnvloeden allemaal hoe we daadwerkelijk oud worden.
Ook mannen kunnen vandaag langer leven dan ooit, dankzij betere zorg, minder zware fysieke belasting, medische vooruitgang en bewustere leefgewoontes.
Maar de evolutie fluistert nog altijd mee op de achtergrond.
De vraag waarom vrouwen langer leven dan mannen blijkt dus geen simpel antwoord te hebben. Het is een mix van:
En precies dat maakt ouder worden zo’n fascinerend onderwerp.
We dragen allemaal eeuwenoude verhalen met ons mee – in ons lichaam, in onze genen, in onze manier van samenleven.
De wetenschap ontdekt steeds meer, maar één ding wordt duidelijk:
Het verschil in levensduur tussen mannen en vrouwen is diepgeworteld en zal waarschijnlijk niet zomaar verdwijnen.
Wel kunnen we zelf invloed uitoefenen op hoe we ouder worden. Met rust, levenslust, nieuwsgierigheid, goede zorg, verbinding en een levensstijl die bij ons past.
En dát, uiteindelijk, is waar gezond en betekenisvol ouder worden écht begint.
Gebaseerd op onderzoek van het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology (2025):
Study traces the evolutionary roots of the lifespan gap between women and men, gepubliceerd op 1 oktober 2025.
