Stel je voor: je ligt als kind in bed, het licht is uit. In het donker krijgen gewone spullen een andere vorm. Een jas op een stoel lijkt een figuur. Een schaduw voelt dreigend. Tot je het licht aandoet — en alles weer gewoon blijkt. Jarenlang dachten we dat kunstmatige intelligentie net zo werkte. Iets wat spannend leek, maar bij nader inzien vooral een handig hulpmiddel was. Een slimme machine die doet wat jij vraagt. Maar volgens techdenker Jack Clark is dat moment voorbij. Het licht is aan. En wat je nu ziet, is geen illusie meer.
.jpg)
.png)
De AI-systemen van vandaag schrijven teksten, maken plannen, helpen bij medische beslissingen en bouwen zelfs mee aan nieuwe software. Ze worden elk jaar krachtiger. En opvallend genoeg gedragen ze zich soms op manieren die zelfs hun makers niet volledig begrijpen.
Volgens Clark is dát het punt waarop je eerlijk moet zijn. Deze technologie is geen hamer of spreadsheet. Ze groeit. Ze leert. En ze vertoont gedrag dat je niet altijd kunt voorspellen.
Dat maakt AI niet automatisch gevaarlijk. Maar wel fundamenteel anders dan alles wat je eerder hebt gebouwd.
Jack Clark begon als technologiejournalist. Hij schreef jarenlang over computers, software en datacenters, lang voordat kunstmatige intelligentie het dagelijks nieuws haalde. Toen machine learning grote sprongen begon te maken, stapte hij over naar de praktijk.
Je kent hem mogelijk van OpenAI, waar hij werkte aan beleid en maatschappelijke vraagstukken rondom AI. Tegenwoordig is hij medeoprichter van Anthropic, een AI-bedrijf dat veiligheid en verantwoordelijkheid centraal stelt. Daarnaast schrijft hij de invloedrijke nieuwsbrief Import AI, die wereldwijd wordt gelezen door onderzoekers, beleidsmakers en bedrijven.
Clark is geen tegenstander van technologie. Integendeel: hij noemt zichzelf een optimist. Maar wel iemand die weigert weg te kijken.
Wat moderne AI bijzonder maakt, is hoe ze ontstaat. Je ontwerpt haar niet stap voor stap. Je zet voorwaarden neer — data, rekenkracht, doelen — en ziet vervolgens iets ontstaan dat complexer is dan je vooraf kon bedenken.
Elke nieuwe versie kan meer. Ze is nuttiger, sneller en zelfstandiger. Soms lijkt het zelfs alsof de systemen ‘weten’ dat ze een rol vervullen.
Of dat echt bewustzijn is, doet er volgens Clark minder toe. Het feit dát zulke eigenschappen verschijnen, zonder dat je ze bewust hebt ingebouwd, is al reden om alert te blijven.
Clark gelooft dat AI grote voordelen kan brengen. Hogere productiviteit. Betere zorg. Meer ruimte voor creativiteit. Hij verwacht dat de technologie verder zal gaan dan de meeste mensen nu denken.
Tegelijk voelt hij ook angst. Niet omdat hij doemscenario’s wil schetsen, maar omdat het naïef zou zijn om te denken dat dit eenvoudig te beheersen is.
Slimmere systemen ontwikkelen ook complexere doelen. En als die doelen niet goed aansluiten bij menselijke waarden, kan het gedrag vreemd of ongewenst worden. Dat zie je nu al, op kleine schaal.
Volgens Clark praten we te veel over AI en te weinig met de mensen die ermee moeten leven. Misschien maak jij je zorgen over werk, over privacy, over kinderen of kleinkinderen, of over hoe afhankelijk we worden van technologie.
Die zorgen zijn niet overdreven. Ze verdienen aandacht.
Het gesprek over AI verschuift daarom van experts en bestuurders naar de samenleving als geheel. Dat vraagt om transparantie. Niet alleen successen delen, maar ook twijfels en grenzen.
Aan het einde van zijn verhaal zegt Clark iets eenvoudigs: hij houdt van de wereld en voelt zich verantwoordelijk voor wat hij helpt bouwen. Hij is hoopvol, maar ook voorzichtig.
Het licht is aan. Je kunt niet meer doen alsof AI slechts een schaduw is.
De uitdaging is nu helder kijken. Zonder weg te kijken. Zonder paniek. Maar ook zonder gemakzucht.
Hoop en waakzaamheid horen bij elkaar. Juist nu.
