Ik hoef er niet meer heen. Maar ik kan er ook niet meer heen. Jaap deed die uitspraak tijdens de herdenkingsdienst die in ons verpleeghuis werd gehouden voor de in het afgelopen jaar overleden bewoners. Jaap had van zijn moeder gehouden. Zonder enig pathos gaf hij aan zich te schamen voor het 'ik hoef er niet meer heen' gedeelte.

Dat zou ondankbaarheid kunnen insinueren.
Hij was trouw op bezoek blijven komen.
Zeker drie keer per week.
Het acclimatiseren van moeder in het verpleeghuis was achteraf gezien best goed verlopen.
Maar de dementie schreed onbarmhartig voort.
Toen de laatste levensfase naderde, leek er bij ieder bezoek sprake van nieuw verlies.
Een verlies dat door Jaap harder leek te worden ervaren dan door zijn moeder.
De drempel voor de toegang tot het verpleeghuis werd voor hem steeds hoger.
Het moment kwam waarop hij het zijn moeder gunde: het tijdige met het eeuwige te verwisselen.
Hij had zelfs gebeden, wat hij naar eigen zeggen al veertig jaar niet gedaan had.
Zijn band met het Opperwezen was, ik citeer: 'Door de jaren heen flinterdun geworden.'
Gebed verhoord of niet. Wie zal het zeggen.
Wie de dood voorspelt, heeft immers altijd gelijk.
Moeder overleed nog geen week nadat hij het haar gegund had.
En daar stonden we, ongeveer zeven maanden later.
In het restaurant van Nieuw Vredeveld.
"Ik mis mijn moeder," zei hij.
Om eraan toe te voegen: "Ik mis jullie ook. Jullie zijn goed voor haar geweest."
"Jullie konden steeds inspelen op een verslechtering van haar situatie. Zonder dat jullie me ook maar een moment het gevoel gaven dat die verslechtering de gewoonste zaak van de wereld was. Die combinatie maakte dat ik hier kon blijven komen. Het is hier goed doodgaan. Waardig doodgaan zelfs. Ze heeft een deel van haar trots kunnen bewaren. Tot het allerlaatst. Maar nogmaals: ze was eraan toe om te sterven. Maar toch mis ik haar. Ik kan niet meer naar haar toe. Maar naar jullie kan ik nog wel. Ik ben hier vanavond."
Er zijn momenten en er zijn woorden die zelfs mij het zwijgen opleggen.
Job van Amerongen werkt als ggz-verpleegkundige in de ouderenzorg (Brentano, Amstelveen) en is columnist voor Proudies en DementieVisie.