Het ligt misschien niet zo voor de hand, maar een bezoek aan Maassluis is erg verrassend. Het heeft een prachtige historische binnenstad met mooie panden en gezellige terrassen. De geschiedenis van Maassluis is al eeuwen oud. Het begon als een nederzetting bij een sluis in het Maasland en kreeg pas in 1814 officieel stadsrechten.
Vooral door de visserij, maar ook door de scheep- en sleepvaart groeide Maassluis uit tot een belangrijke havenstad. De stad is vooral bekend geworden door het sleepvaartbedrijf L. Smit & Co en het scheepsbergingsbedrijf Van den Tak, later bekend als Smit-Tak. Het kantoor van L. Smit & Co zat ooit in het gebouw waar thans het boetiekhotel Maassluis aan de Govert van Wijnkade is gevestigd. Het stenen huisje ernaast dateert uit 1887 en was jarenlang het onderkomen van de douane, nu is het in beheer van de Culturele Raad Maassluis.
Maar mijn doel in Maassluis was een bezoek aan het Nationaal Sleepvaart Museum. Omdat het museum pas om 12.00 uur open is, is het een goed idee om je dag te beginnen met een koffie of thee bij grand-café 't Hoofd, gevestigd in een voormalig veerhuis dat gebouwd is in 1793. In die tijd wachtten schippers en reizigers hier op de veerboot. Vanuit de serre of het grote terras aan het water heb je een spectaculair uitzicht over de Nieuwe Waterweg en de voorbijvarende schepen. Vanaf het grand-café is het een mooie wandeling over de kade langs de buitenhaven en het Hellinggat naar het museum.
Het is niet zo verwonderlijk dat Maassluis met al zijn historie een prachtige museumhaven heeft. Hierin ligt onder meer de enige nog bestaande vooroorlogse zeesleepboot -de Hudson uit 1939- die in authentieke staat is teruggebracht. Nog zo'n beroemd schip in deze museumhaven is de stoomsleepboot de Furie uit 1916. Na jarenlange dienst te hebben gedaan als sleper van houtvlotten over de Oostzee in Zweden, werd het schip in 1976 door de AVRO aangekocht om een hoofdrol te spelen in de televisieserie Hollands Glorie, naar het boek van Jan de Hartog. De Furie werd officieel in gebruik genomen door Hugo Metsers, de hoofdrolspeler van Hollands Glorie. De Furie was in de zomer van 2025 onder meer te zien bij SAIL Amsterdam. In de museumhaven liggen nog meer sleepboten zoals de Tonijn en de Bruinvisch.
Vlak bij de Furie is het Nationaal Sleepvaartmuseum, gevestigd in het voormalige stadhuis. Het monumentale gebouw met de donkerrode luiken is gebouwd in 1676. Kijk even omhoog naar de dakkapellen; ze zijn versierd met haringen die herinneren aan de visserij waaraan Maassluis zijn welvaart heeft te danken. Ook de windvaan heeft de vorm van een haring. Neem eerst het trapje naar beneden naar de Wateringse Sluis waar je de wapenschilden uit 1653 ziet van de hoogheemraadheren van het Hoogheemraadschap van Delfland. Geniet hier van het mooie uitzicht op de binnenhaven en de Groote Kerk, gebouwd in het begin van de zeventiende eeuw. De kerk staat op een eiland waar begin 1600 een schans (een verdedigingswerk) was gebouwd ter bescherming tegen de Spaanse troepen. De bouw van de Groote Kerk werd gefinancierd door heffingen op de haringvangst. Het Garrels orgel, gebouwd in 1730, werd geschonken door een welvarende reder uit Maassluis. Er worden met enige regelmaat orgelconcerten in de kerk gehouden. De schrijver Maarten 't Hart (1944) is een groot bewonderaar van dit orgel; hij woonde tot 1962 in Maassluis. Ik had tijdens mijn bezoek aan Maassluis wel geluk, want de kerk was die dag open voor bezoek. De kerk is open van vrijdag tot en met zondag.
Hierna wordt het tijd voor een bezoek aan het museum, waar je alles leert over de geschiedenis van het Nederlandse sleepvaartbedrijf en de maritieme historie. Je wandelt achtereenvolgens door de zeezaal, havenzaal en de rivierzaal. De burgemeesterszaal heeft het allermooiste uitzicht op de haven. Aan de achterzijde van het museum is ook een klein balkon, van hieruit zwaaide voormalige koningin Wilhelmina in 1924 naar de Maassluise burgers. Leuk is het om even een kijkje te nemen in de stuurhut van de kapitein van een sleepboot, compleet met een 'kooi' waar de kapitein kon slapen. Erg mooi zijn de flessenscheepjes die gemaakt zijn door een Maassluise inwoner. In de museumwinkel zijn artikelen te koop die te maken hebben met de sleepvaart, zoals video's, posters, bouwplaten en boeken.
Sleepvaartmuseum, Hoogstraat 1, Maassluis
Grand-café 't Hoofd, Burgemeester de Jonghkade 35, Maassluis
Je kunt de Furie en de Hudson tegen betaling bezoeken op zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en op woensdag van 14.00 tot 17.00 uur.
Extra tip: bezoek ook het Museum Maassluis aan de Zuiddijk 16 voor een bijzondere moderne kunstcollectie en uitgebreide informatie over de geschiedenis van Maassluis.
.jpg)
