In de vestingstad Zaltbommel lijkt de tijd stil te hebben gestaan. De stad kreeg al in 1231 stadsrechten en veel historische gebouwen zijn bewaard gebleven. Het monumentale zestiende-eeuwse stadskasteel waarin dit museum is gevestigd, is rond 1535 gebouwd in opdracht van Maarten van Rossem (1478 – 1555), de Gelderse veldheer van de hertog van Gelre en keizer Karel V. Het gebouw heeft zijn originele monumentale staat behouden. In 1937 kon het pand worden ingericht als museum met financiële steun van de gebroeders Gerard en Anton Philips, de grondleggers van de Philipsfabriek. Zij woonden beiden met hun vader Frederik Philips in het witte huis op de Markt 9 in Zaltbommel.
In het museum vind je tal van authentieke kruisgewelven, zestiende-eeuwse schouwen met beeldhouwwerk en tegeltableaus. Het heeft een uitgebreide collectie zilveren, tinnen, koperen en glazen objecten. Prachtig ook zijn de eeuwenoude schilderijen en meubels, historische munten en veel eeuwenoude opgravingen, zoals een schedel van een oeros uit 10.000 voor Christus. Het museum is ook trots op de werken van kunstschilder Gerard Hoet, geboren in Zaltbommel (1648-1733), maar ook op een aantal meubels van meubelfabriek Onder de Sint Maarten. In deze fabriek, opgericht in 1900 in Zaltbommel, werden meubelen, serviezen, lampen en dergelijke in Jugendstil gemaakt.
Vooral voor jonge kinderen is de kamer leuk die geheel is gewijd aan Fiep Westendorp en haar werk. En dat is niet zo vreemd, want zij is in 1916 in Zaltbommel geboren. Fiep illustreerde de bekende kinderboeken Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet en nog vele andere verhalen van Annie M.G. Schmidt. Er zijn twee nagemaakte huisjes compleet met Takkie en een tuin met het gat in de heg van Jip en Janneke en de kraanwagen van Pluk. De originele tekentafel met toebehoren van Fiep ontving het museum van de Fiep Westendorp Foundation.
In de voormalige beheerderswoning is een museumcafé en expositieruimte. Op een mooie zonnige dag zit je hier heerlijk op het terras in de ommuurde tuin. Bij de koffie of thee is de appeltaart een echte aanrader. Je hebt hier ook een prachtig uitzicht op de toren van de imposante middeleeuwse Sint-Maartenskerk. De spits van deze achtenzestig meter hoge markante toren is helaas door blikseminslag verwoest. Wie kent niet het refrein van het liedje over deze toren “En te midden van die rommel, dreef de torenspits van Bi-Ba-Bommel?” Iedere zaterdag- en zondagmiddag kun je de toren beklimmen, je wordt dan beloond met een prachtig uitzicht over de Bommeler en Tielerwaard. Ook de museumwinkel is voor een groot deel gewijd aan de tekeningen van Fiep Westendorp.
Ga na afloop naar de wandelpromenade aan de Waalkade om de 'Waterjongen' van beeldend kunstenaar Marcel Smink (1993) te bewonderen. Het bronzen beeld staat in de uiterwaarden en geeft met zijn linkerhand het niveau aan van de bovenkant van de kademuur (8,87 meter NAP). Even verder zie je de beeldengroep van Jip, Janneke en Takkie, vereeuwigd door beeldend kunstenaar Ton Koops (1944). Deze roestvaste sculptuur is onthuld in oktober 1992 in aanwezigheid van Annie M.G. Schmidt, Fiep Westendorp en Ton Koops.
En wil je na afloop nog niet naar huis? Geniet dan na van dit gezellige bezoek bij Brasserie De Heeren van Bommel, vlakbij de voormalige waterpoort naar de Waalkade. Deze poort is de enige die is overgebleven van de vijf stadspoorten die onderdeel waren van de veertiende-eeuwse Bommelse stadsommuring.
Museum Het Stadskasteel, Nonnenstraat 5-7, Zaltbommel
Maartenskerk, Kerkplein 1, Zaltbommel
Brasserie De Heeren van Bommel, Waterstraat 21, Zaltbommel
