1. Hoe beïnvloedt muziek onze hersenen?

Muziek kan ons in vervoering brengen en activeert het hele brein, vertelt neuropsycholoog Erik Scherder. Het prikkelt bijvoorbeeld de motorische gebieden in onze hersenen, die ons bewegen en dansen. Daarnaast activeert het hersengebieden die met emoties te maken hebben. Luisteren naar muziek die we mooi vinden, zorgt ervoor dat ons brein dopamine aanmaakt, hetzelfde stofje dat vrijkomt als we iets lekkers eten of verliefd zijn. Dit zorgt voor een gelukzalig gevoel. Als we samen muziek maken, zoals samen zingen, maken we nog een fijn stofje aan, namelijk oxytocine. Dit hormoon zorgt ervoor dat we ons verbonden voelen met anderen en bevordert zo het gevoel van saamhorigheid.

‍

2. Word je slimmer van muziek?

Muziek kan bijdragen aan de ontwikkeling van onze hersenen, ook als we ouder zijn. Het bespelen van een muziekinstrument kan bijvoorbeeld zorgen voor een betere verbinding tussen de linker- en rechterhersenhelft, wat belangrijk is voor het afstemmen van gedrag en emoties. Bovendien hebben jongeren die een muziekinstrument bespelen, sterkere verbindingen tussen verschillende taalgebieden in het brein, waardoor ze beter onderscheid kunnen maken tussen subtiele klankverschillen in gesproken taal. Het maken van muziek kan dus de taalvaardigheid stimuleren. Ook op latere leeftijd kan het volgen van muziekles ons brein trainen en ons geheugen en probleemoplossend vermogen verbeteren. Mensen die regelmatig een instrument bespelen, zijn bovendien creatiever dan anderen. Het luisteren naar klassieke muziek versterkt helaas niet onze cognitieve functies, zoals eerder gedacht. Een studie uit 1993 die het "Mozart-effect" suggereerde, bleek na verder onderzoek niet te bestaan. Toch blijft het maken en luisteren van muziek een verrijking voor ons brein en kan het ons helpen om ons geestelijk welzijn te verbeteren.

‍

3. Hoe kunnen we muziek gebruiken in de zorg?

Muziek kan een helende werking hebben en kan worden gebruikt als een effectief, veilig en goedkoop middel tegen allerlei klachten. Het kan bijvoorbeeld stress verlagen en pijn verzachten. Een onderzoeksgroep van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) onderzoekt hoe livemuziek de pijnbeleving van patiënten op de chirurgie-afdeling van het ziekenhuis beïnvloedt. Ook kan muziektherapie uitkomst bieden voor mensen met bijvoorbeeld autisme, oorlogstrauma's of een verstandelijke beperking. Muziek kan stressverlagend werken en een omweg vinden in de hersenen, waardoor het nog steeds kan doordringen als de verbinding tussen bepaalde hersengebieden verzwakt is. Dit kan vooral voor mensen met geheugenproblemen zoals dementie erg nuttig zijn, omdat zingen vaak nog wel mogelijk is als praten niet meer lukt. Al met al kan muziek dus op verschillende manieren en voor verschillende doeleinden worden ingezet in de zorg.

‍

Muziek en de hersenen, ontwikkeling en welzijn

• Muziek prikkelt diverse hersengebieden, waaronder de motorische en de emotionele gebieden.
• Muzieklessen dragen bij aan de ontwikkeling van de hersenen, met positieve effecten op taalvaardigheid en verbinding tussen linker- en rechterhersenhelft.
• Muziek kan stress verminderen en pijn verlichten, wat zich uit in verschillende toepassingen, zoals livemuziek in ziekenhuizen en zingen met mensen met dementie.

Bron: NPO kennis.nl