In een zwart-witfoto uit 1967 zit Aretha Franklin op een kruk, de ogen gesloten, haar hand lichtjes rustend op een hoofdtelefoon. De muziek lijkt door het papier heen te dreunen. In een andere opname, jaren later, staat Phil Collins over een mengpaneel gebogen, omgeven door taperecorders en tijdsgeest. En ergens op een veranda in Long Island kijkt John Coltrane de camera in – niet als legende, maar als vader, als mens.
.png)
Dit is de magie van 75 Years of Atlantic Records, het monumentale fotoboek waarmee het invloedrijke platenlabel zijn jubileum viert. In meer dan 400 pagina’s neemt het boek de lezer mee door de ziel van de Amerikaanse muziekgeschiedenis – van rauwe studiosessies tot stille backstage momenten, van jazzclubs in Harlem tot de technokantoren van vandaag.
Atlantic Records werd in 1947 opgericht door Ahmet Ertegun, een Turkse diplomatenzoon met een bijna religieuze toewijding aan zwarte Amerikaanse muziek. Wat begon als een nichelabel voor rhythm & blues, groeide uit tot een culturele krachtcentrale die gospel, jazz, soul, rock, hiphop en pop vormgaf. “Atlantic was altijd meer dan een label,” schrijft samensteller Reuel Golden in zijn inleiding. “Het was een thuis voor stemmen die anders misschien niet gehoord zouden zijn.”
Dat 'thuis' blijkt vooral uit de ongefilterde, vaak ongepubliceerde foto’s die Golden selecteerde uit het gigantische archief van Atlantic. Hier geen gelikte PR-beelden, maar momenten die leven: Ray Charles achter de piano, bezweet en onverzettelijk. Led Zeppelin op tour, nog jongens, nog hongerig. Missy Elliott, stoer en onstuitbaar in de jaren ’90.
De fotografenlijst leest als een eregalerij: Annie Leibovitz, Lee Friedlander, Jim Marshall, Anton Corbijn, David LaChapelle. Elk met hun eigen stijl, elk met een unieke blik op de muziek en de mensen erachter. De beelden zijn niet slechts illustraties, maar documenten – van veranderende mode, opkomende technologie, spanningen tussen kunst en commercie.
“Je ziet hoe de artiesten zich verhouden tot hun tijd,” zegt Golden in een interview. “Soms tegen de stroom in, soms het gezicht van de revolutie. Atlantic was vaak de plek waar dat gebeurde.”
Wat het boek bijzonder maakt, is hoe het niet alleen het verleden viert, maar ook de brug slaat naar nu. Naast Aretha Franklin en Otis Redding staan er ook beelden in van Bruno Mars, Cardi B en Charli XCX. Atlantic is niet blijven hangen in nostalgie – het heeft zich telkens opnieuw uitgevonden. Zoals Bruno Mars schrijft in zijn voorwoord: “Dit label heeft me niet alleen een kans gegeven – het gaf me het gevoel dat ik ergens bij hoorde.”
75 Years of Atlantic Records is geen standaard jubileumboek. Het voelt meer als een tijdcapsule, een visueel eerbetoon aan muziek als spiegel van de samenleving. Het is het verhaal van hoe stemmen, vaak gemarginaliseerd, een microfoon vonden. Hoe fotografie het ongrijpbare – klank, charisma, chaos – wist te vangen.
Voor de muziekliefhebber is het boek een schatkamer. Voor de geschiedenisliefhebber is het een document. En voor wie ooit ontroerd werd door een lied op een slecht afgestemde radio: een herinnering aan de kracht van muziek – en aan het label dat die kracht 75 jaar lang hielp verspreiden.
