Immanuel Kant, de legendarisch gedisciplineerde filosoof die zijn dagen vulde met rationele schema’s en vaste wandelroutes – had een duidelijk doel: orde brengen in het menselijk bestaan. Hij geloofde dat we met logisch denken, plichtsbesef en redelijkheid de wereld konden temmen.
.png)
Maar richting het einde van zijn leven liet zelfs Kant een zeldzame zucht van frustratie ontsnappen. In krachtige bewoordingen erkende hij dat de mensheid nu eenmaal een rommelig geheel vormt, vol tegenstrijdigheden, misstappen en onhandigheden.
En juist in die opmerking schuilt een verrassend actuele les voor onze Proudies community:
we hoeven het leven niet tot in de puntjes te beheersen. Want het leven, hoe zorgvuldig gepland ook, blijft altijd een beetje chaotisch.
De hedendaagse cultuur is geobsedeerd door controle: apps die structuur beloven, schema’s die rust moeten brengen, methodes om het leven efficiënter te maken. We ‘moeten’ gezond, bewust, financieel slim, sociaal actief én creatief zijn — vaak allemaal tegelijk.
Maar iedereen die de nodige levenservaring heeft opgedaan weet:
orde is tijdelijk, chaos is hardnekkig.
Kant kwam tot dezelfde conclusie. En misschien is dat juist geruststellend: zelfs een van de meest rigide denkers kon het leven niet volledig in regels vangen.
Misschien hoeft dat ook niet.
Binnen de Proudies community zien we elke dag hoe mensen nieuwe fases ingaan, zich opnieuw uitvinden, betekenis zoeken en ruimte maken voor wat er écht toe doet. Dat proces is nooit een rechte lijn. Het is een kronkelig pad vol veranderingen: relaties die verdiepen of verschuiven, werk dat een andere plek krijgt, nieuwe interesses die ontstaan.
De filosofie kent hiervoor een prachtige houding:
tragisch optimisme.
Dat betekent: beseffen dat het leven rommelig is, en er tóch schoonheid in ontdekken.
Niet ondanks de imperfecties, maar dankzij de imperfecties.
Hoewel Kant een groot pleitbezorger was van discipline en zelfreflectie, zit er in zijn verzuchting iets onverwacht zachtmenselijks:
Wijsheid zit soms gewoon in het kunnen zeggen: “het is even zoeken — en dat mag.”
Een van de mooiste gaven van ouder worden is dat je steeds beter begrijpt dat perfectie geen voorwaarde is voor geluk. Veel leden van de Proudies community ervaren juist nu:
Kant zou dit, ondanks zijn strenge reputatie, waarschijnlijk prachtig hebben gevonden: dat echte vrijheid ontstaat wanneer we ophouden het leven te willen gladstrijken.
Misschien is de grootste misvatting dat het leven pas geslaagd is als het ‘af’ is — opgeruimd, verklaard, geordend. Maar we weten allemaal: dat moment komt nooit. En dat is eigenlijk een bevrijding.
Want:
Toch kunnen we een rijk en zinvol leven vormgeven. Juíst door met de veranderingen mee te bewegen, liever te zijn voor onszelf en nieuwsgierig te blijven.
Het leven zal altijd een beetje rommelig blijven. Maar precies daarin schuilt zijn charme: het onverwachte, het speelse, het menselijke.
Kants verzuchting is daarmee geen pessimistische noot, maar een zachte knipoog door de eeuwen heen:
“Het is oké. De rommel hoort erbij.”
