Misschien herken je het. Je kijkt in de spiegel en ziet een gezicht dat ouder is dan je verwacht. Of je staat op van een stoel en je knieën protesteren harder dan je je had voorgesteld. Toch, vanbinnen, voel je je nog steeds jong. Niet 70, niet 60, misschien zelfs niet eens 50 – maar ergens halverwege de dertig.
.png)
Het is een van de merkwaardigste aspecten van ouder worden: het verschil tussen je werkelijke leeftijd en je gevoelde leeftijd.
Toen je 18 was, voelde je je 18. Op je 35ste voelde je je 35. Maar ergens rond de veertig lijkt er iets geks te gebeuren. Vanaf dat moment blijft je innerlijke leeftijd achter, alsof er een knop wordt omgezet. Je voelt je niet ouder worden, terwijl de kalender onverbiddelijk doortikt.
Dat verschil creëert een subtiele frictie. Je hersenen weten dat je niet meer dezelfde persoon bent die zorgeloos kon gaan skiën of probleemloos zes glazen bier achterover kon slaan. Maar je lichaam – of beter gezegd: je innerlijke zelfbeeld – denkt er soms nog anders over.
Neurowetenschappers gebruiken het begrip proprioceptie om te beschrijven hoe je lichaam intuïtief weet waar het zich bevindt in de ruimte. Het stelt je in staat te bewegen zonder er voortdurend bij stil te staan. Maar stel je nu voor dat er ook een “proprioceptie voor leeftijd” bestaat. Een innerlijk kompas dat aangeeft hoe oud je bent, en dat – om onverklaarbare evolutionaire redenen – ergens halverwege je leven uitvalt.
Het resultaat: je moet voortdurend onderhandelen tussen je werkelijke en je gevoelde leeftijd. Je moet jezelf herinneren aan het feit dat je misschien niet meer alles kunt doen wat je vroeger deed. Niet omdat je je oud vóelt, maar omdat je ouder bént.
Misschien verklaart dit ook waarom gesprekken tussen jong en oud soms zo asymmetrisch aanvoelen. De jongere ziet onvermijdelijk het leeftijdsverschil, voelt zich bewust van de afstand. De oudere daarentegen praat vanuit een beleving die dichter bij de jeugd ligt dan je zou denken. Op een bepaald niveau geloof je misschien nog steeds dat je dezelfde leeftijd hebt als degene tegenover je.
Dat is misschien wel het grootste raadsel van ouder worden: je leeft in twee werkelijkheden tegelijk. Je officiële leeftijd, vastgelegd in cijfers en documenten. En je gevoelde leeftijd, die vaak stilstaat op een moment in het verleden.
En misschien is dat juist een geschenk. Want zolang je dat innerlijke gevoel van jong zijn met je meedraagt, blijf je in zekere zin ook werkelijk jong. Niet in je knieën, misschien, maar wel in je geest.
