In de coulissen van de wereldgeschiedenis beweegt zich een man die zelden genoemd wordt, maar zonder wie het lot van Europa er heel anders had uitgezien: Harry Hopkins. In zijn nieuwste boek Wisselwachter. Amerika–Europa 1933–1945 werpt Geert Mak licht op deze mysterieuze spilfiguur, en hij doet dat met de precisie van een historicus én het inlevingsvermogen van een romanschrijver.
.png)
Hopkins begon zijn carrière als welzijnswerker in de armste wijken van New York. Een man van compassie, maar ook van daadkracht. Tijdens de Grote Depressie groeide hij uit tot een van de meest invloedrijke vertrouwelingen van president Franklin D. Roosevelt. Hij woonde in het Witte Huis, leidde essentiële hulpprogramma’s, en was de architect achter het Lend-Lease-programma waarmee Amerika steun gaf aan de geallieerden, nog voordat het officieel deelnam aan de oorlog.
De titel van het boek, Wisselwachter, is veelzeggend. Zoals een wisselwachter bepaalt op welk spoor een trein verder rijdt, zo bepaalde Hopkins mee op welke koers de wereldgeschiedenis zich ontwikkelde. Hij onderhandelde persoonlijk met Winston Churchill, bracht bezoeken aan Josef Stalin, en trok met Roosevelt op in de vorming van een nieuw geopolitiek tijdperk.
Tegelijkertijd toont Mak de menselijke kant van macht: de ziekte, het verdriet, de loyaliteiten en het morele ongemak. Het zijn intieme scènes, in de wandelgangen van het Witte Huis, die haarscherp invoelbaar maken hoe geschiedenis wordt gemaakt door mensen — niet door abstracte krachten.
Mak is een meester in het verbinden van verleden en heden. Wisselwachter leest niet alleen als een reconstructie van de jaren ’30 en ’40, maar ook als een spiegel voor onze tijd. De dreiging van autocratie, het wankele vertrouwen in democratie, de vraag hoe allianties standhouden in crisis – het zijn thema’s die ook anno 2025 weer urgent klinken.
Waar veel historische werken afstand houden, durft Mak dichtbij te komen. Zijn toon is betrokken, soms bezorgd, altijd zorgvuldig. Daarmee stelt hij de vraag: wie zijn de wisselwachters van vandaag?
Wat dit boek extra bijzonder maakt, is het perspectief. Geert Mak kijkt met een Europese blik naar een Amerikaanse geschiedenis – en dat biedt nieuwe inzichten. Hij onderzoekt hoe Amerika destijds worstelde met isolationisme, racisme, economische ongelijkheid en politieke verdeeldheid. En hoe het – dankzij figuren als Hopkins – tóch de sprong maakte naar internationale verantwoordelijkheid.
Mak’s stijl is helder, gelaagd en doordrongen van mededogen. Geen verheerlijking van het verleden, maar een poging om te begrijpen. Juist dat maakt het boek zo waardevol.
Wisselwachter is geen standaardbiografie, maar een grootse en persoonlijke vertelling over macht, morele keuzes en politieke moed. Geert Mak laat zien dat geschiedenis niet altijd gemaakt wordt door mensen met een titel, maar soms door degenen die – achter de schermen – weten wanneer en hoe een wissel moet worden omgezet.
Een boek dat leest als een roman, maar nablijft als een waarschuwing.
Voor wie wil begrijpen hoe we hier zijn gekomenen waar we naartoe kunnen.
