De feestdagen worden vaak aangekondigd als een hoogtepunt van het jaar. Lichtjes in de straten, lange tafels, volle glazen, herinneringen die zich bijna vanzelf aandienen. Het is de tijd waarin samenzijn centraal staat. Waarin agenda’s even wijken voor familie, vrienden en tradities die al jaren meegaan. En ja, voor veel mensen zijn het oprecht mooie dagen. Dagen van vertraging. Van gesprekken die anders niet gevoerd worden. Van lachen om oude verhalen die ieder jaar net iets anders klinken. Maar niet voor iedereen voelt deze periode licht.
.png)
Voor sommigen brengen de feestdagen juist een scherp randje met zich mee. Omdat iemand ontbreekt aan tafel. Omdat een partner, een broer, een ouder er niet meer is. Of omdat het sociale netwerk kleiner is geworden dan vroeger, soms bijna ongemerkt. Wat voor de buitenwereld een feest lijkt, kan van binnen juist confronterend zijn.
Dat maakt de feestdagen geen probleem, maar wel gelaagd.
Rouw houdt zich zelden aan een kalender. Maar rond de feestdagen lijkt het gemis zich nadrukkelijker te melden. De stoel die leeg blijft. Het gerecht dat niemand meer maakt zoals hij of zij dat deed. De stilte na afloop van een dag die vroeger vanzelfsprekend gevuld was.
Ook eenzaamheid kan in deze periode zichtbaarder worden. Niet altijd omdat iemand letterlijk alleen is, maar omdat het gevoel van verbinding niet meer zo vanzelf spreekt als ooit. Kinderen wonen verder weg. Vrienden zijn overleden of hebben hun eigen ritme. Het leven is stiller geworden.
Dat is geen falen. Het is een realiteit waar velen mee te maken krijgen, ook al wordt er weinig over gesproken.
Rekening houden met jezelf — en met anderen — begint niet met oplossingen, maar met erkenning. Met het besef dat je niet “moet genieten” omdat het nu eenmaal feestdagen zijn. Dat gemengde gevoelens niet verkeerd zijn, maar logisch.
Je mag verlangen naar warmte én verdriet voelen om wat er niet meer is. Die twee sluiten elkaar niet uit.
Misschien helpt het om verwachtingen bij te stellen. Niet elke dag hoeft bijzonder te zijn. Niet elke uitnodiging hoeft aangenomen te worden. Soms is het voldoende om één moment te kiezen dat goed voelt — een wandeling, een telefoongesprek, een eenvoudige maaltijd — en de rest los te laten.
Als je zelf mensen om je heen hebt, kun je juist in deze periode iets betekenen voor iemand die het moeilijk heeft. Vaak zit dat niet in grote gebaren, maar in aandacht.
Een berichtje zonder haast.
Een uitnodiging zonder verplichting.
Een stoel aan tafel waarbij duidelijk is: je mag komen, maar je hoeft niets te brengen, niets te zijn.
Durf ook ruimte te laten voor stilte of emoties. Niet iedereen wil praten. Niet iedereen wil “het gezellig houden”. Soms is samen zijn zonder woorden genoeg.
Veel tradities zijn ontstaan in andere levensfases. Met andere samenstellingen, andere energie. Het kan bevrijdend zijn om te erkennen dat rituelen mogen veranderen.
Misschien betekent dat een feestdag anders invullen dan vroeger. Of een eigen ritueel creëren: een brief schrijven aan iemand die je mist, een kaars aansteken, muziek luisteren die iets zegt over waar je nu staat.
Feestdagen hoeven niet vast te houden aan hoe het was. Ze mogen meebewegen met wie je geworden bent.
Als je deze dagen grotendeels alleen doorbrengt, betekent dat niet dat je buiten de tijd staat. Alleen zijn is niet hetzelfde als onzichtbaar zijn. En het zegt niets over je waarde of je leven.
Soms helpt het om juist iets te plannen wat níet om de feestdagen draait: een museumbezoek, een lange wandeling, vrijwilligerswerk, of simpelweg een goede film. Iets wat de dag eigen maakt, los van hoe het “hoort”.
En als het zwaar voelt, mag dat er zijn. Je hoeft het niet weg te duwen of te relativeren. Mildheid voor jezelf is misschien wel het belangrijkste cadeau dat je jezelf kunt geven.
De feestdagen zijn geen uniform moment. Ze bestaan uit duizenden verschillende ervaringen, vaak naast elkaar. Vreugde en verlies, nabijheid en afstand, herinneringen en nieuwe betekenissen.
Misschien is dat wel de kern: ruimte maken voor hoe het werkelijk voelt. Voor jezelf, en voor de ander. Niet alles hoeft opgelost. Soms is gezien worden genoeg.
En misschien is dát, uiteindelijk, waar deze dagen over mogen gaan.
