De kracht van ons brein

Gedurende de vroege jaren van ons leven worden er talloze verbindingen tussen neuronen gevormd. Deze periode van intense verbindingen duurt voort tot aan de adolescentie. Tegelijkertijd beginnen we vanaf ons tweede levensjaar ook minder significante verbindingen af te breken. In de adolescentie neemt het hersenvolume af, maar zelfs op latere leeftijd blijven er nieuwe verbindingen ontstaan. Dit vermogen van de hersenen om te veranderen en zich aan te passen staat bekend als neuroplasticiteit.

‍

Neuroplasticiteit wordt gevormd door onze individuele ervaringen. Het is aangetoond dat de hersenschors in het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het gehoorvermogen groter is bij muzikanten in vergelijking met niet-muzikanten. Hoewel de afbraak van neuronen versnelt vanaf ongeveer het 50e levensjaar, blijft de productie van nieuwe neuronen doorgaan gedurende ons hele leven.

‍

Er zijn verschillende manieren waarop we de gezondheid van onze hersenen kunnen trainen en neuroplasticiteit kunnen stimuleren. Het boek "De Tien Geboden van het Brein" biedt inzichten en strategieën om onze mentale capaciteiten te verbeteren. Zo heeft bijvoorbeeld de omgeving waarin we leven een grote invloed op onze hersenen. Een stimulerende en uitdagende omgeving, zowel fysiek als sociaal, kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe verbindingen in de hersenen.

‍

Het volgen van een hoge opleiding blijkt ook gunstig voor de gezondheid van de hersenen. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met een hoger opleidingsniveau over het algemeen een lager risico hebben op het ontwikkelen van neurologische aandoeningen, zoals dementie. Bovendien is gebleken dat wat goed is voor ons hart en onze bloedvaten ook goed is voor onze hersenen. Een gezonde levensstijl, inclusief regelmatige lichaamsbeweging, een gebalanceerd dieet en het vermijden van schadelijke gewoonten zoals roken, kan bijdragen aan het behoud van een gezond brein en de preventie van ziekten.

‍

Een aspect dat speciale aandacht verdient bij het ouder worden is sociale deprivatie. Sociale interactie en betrokkenheid spelen een belangrijke rol bij het behoud van de cognitieve functies. Een gebrek aan sociaal contact kan leiden tot een verhoogd risico op dementie en andere neurologische problemen. Het is daarom essentieel om sociale contacten te onderhouden en deel te nemen aan gemeenschapsactiviteiten.

‍

Bij het ouder worden is het onvermijdelijk dat bepaalde functies van de hersenen achteruitgaan. Echter, dit betekent niet dat alle prestaties verslechteren. Het meetbare denken kan worden opgedeeld in verschillende elementen, zoals aandacht, geheugen, taal, ruimtelijk inzicht, sociale vaardigheden en uitvoerende functies zoals plannen en het snel schakelen tussen taken. Met name aandacht, denk snelheid en geheugen worden minder naarmate we ouder worden. Interessant genoeg ervaren sommige mensen juist verbeteringen op bepaalde vlakken naarmate ze ouder worden. Ze merken bijvoorbeeld dat ze eerder verbindingen zien wanneer ze naar een schilderij kijken. Dit kan te maken hebben met het feit dat problemen oplossen op basis van ervaring beter gaat op latere leeftijd. Een voorbeeld hiervan is het oplossen van kruiswoordpuzzels, waarbij mensen met een grotere woordenschat beter presteren naarmate ze ouder worden.

‍

Kortom, hoewel de hersenen veranderingen ondergaan naarmate we ouder worden, hebben we de mogelijkheid om onze neuroplasticiteit te behouden en zelfs te versterken gedurende ons hele leven. Door te investeren in een gezonde levensstijl, onze geest actief te houden en nieuwe ervaringen op te doen, kunnen we onze mentale capaciteiten verbeteren en een leven lang blijven leren en groeien.

‍

Meer leren? Kijk nu de lezing terug met Jasper Broekmeulen, neuroloog in opleiding, zie hier.

‍